Verlichtingtrends energie besparen meer comfort en installatiegemak

De tijd dat er slechts koperdraden liepen van de elektriciteitsaansluiting naar lichtschakelaar en lichtpunt, heeft zijn langste tijd gehad. Wie straks ’s ochtends zijn kantoor binnenstapt, ziet automatisch het licht aanspringen dat een mooie warme tint uitstraalt. Gaandeweg de dag verandert de kleurtemperatuur. Tegen het eind van de middag is het licht koeler. “Licht wordt steeds meer een dynamisch element. Niet alleen de hoeveelheid, ook de kleur gaan we regelen. Je kunt het welbehagen van mensen namelijk beïnvloeden met licht en dat gaan we meer en meer doen. Daarvoor wordt straks alles met elkaar verbonden”, voorspelt Ronald Moeskops, director Marketing & Sales Services bij OSRAM Benelux BV.

Leegstaande kantoorpanden
Building Technology, onder die noemer koppelen OSRAM en Siemens alles aan elkaar in een gebouwbeheersysteem, waar licht net als klimaatbeheersing een onlosmakelijk onderdeel van is. De negatieve ervaringen van het sick building syndroom van eind jaren tachtig, heeft de industrie op het spoor gezet systemen te ontwikkelen waarmee je het binnenklimaat actief kunt regelen. Ronald Moeskops ziet kansen voor dergelijke systemen nu door de leegstand van veel kantoorpanden de eigenaren denken aan renovatie, om hun object aantrekkelijker te maken. “Dit zijn nu nog high end systemen waar een prijskaartje aan hangt, maar wij rekenen liever in terugverdientijden en minder in investeringskosten.” Want een goed lichtmanagement systeem zorgt voor lager energieverbruik en vooral lagere onderhoudskosten.

Energiebesparing
In het hoofdkantoor van Lagotronics, een onderneming die zowel handelsactiviteiten kent als ook lichtprojecten realiseert voor bijvoorbeeld gebouwen, attractieparken en omroepen, wordt de verlichting geregeld met pulsschakelaars en sensoren, die via een Can-bus systeem met vier verdeelkasten verbonden zijn met een centrale besturingscomputer. Deze vormt het hart van het verlichtingssysteem. Niet alleen de mens, maar ook de computer schakelt het licht aan en uit. Soms omdat een detector iemands aanwezigheid registreert; soms, zoals in de kantine, omdat dit geprogrammeerd is op bepaalde tijdstippen. De mens kan altijd de computer overrulen door middel van de pulsschakelaars. De draden naar de pulsschakelaars zijn vervangen door intelligente datalijnen. Het resultaat: een flinke energiebesparing. En dat is nog steeds een actueel thema in de verlichtingsindustrie.

LED verkeerd gepositioneerd
LED-verlichting zal ongetwijfeld bij veel exposanten op Elektrotechniek 2011 centraal staan. Toch is het niet allemaal rozengeur en maneschijn rond deze nieuwe lichtbron. “LED-verlichting is verkeerd in de markt gezet”, meent Martijn Hendrikx van Lagotronics. “LED is in de markt gezet als ‘het gaat niet stuk’. Het al dan niet stuk gaan hangt echter af van een aantal technische aspecten. Ik denk dat dit voor veel teleurstellingen heeft gezorgd waardoor mensen weer teruggrijpen naar conventionele oplossingen.” De LED-lamp zelf heeft wel een enorm lange levensduur, echter de elektronische randapparatuur zorgt vaak voor de problemen. Ook de kwaliteitsverschillen tussen de ene LED-lamp en de andere zijn groot, constateert men bij Lagotronics. Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor de noodzakelijke randapparatuur. Gert-Jan Klompenhouwer van Industrielicht merkt dat met name klanten die hogere lichtopbrengsten vragen, sceptisch zijn over LED-verlichting. “Er zijn absoluut mooie toepassingen van LED. Dit is ook de trend, zeker. Maar vergeet niet de warmtehuishouding. Bij armaturen met hogere lichtopbrengsten heeft LED zich nog niet bewezen.” Vooral de afvoer van de warmte speelt hier een cruciale rol bij. “Daarom zijn afnemers terughoudend.” Voor decoratieve verlichting is LED momenteel wel zeer goed te gebruiken. Veel mensen denken bij LED meteen aan kil of koud wit tot zelfs blauw gekleurd licht. Dit is echter bij kwaliteitsproducten niet meer het geval.

Alternatieven
Zeker omdat ze nog steeds het alternatief van de gasontladingslamp hebben. Energie besparen kan dan ook al beginnen met het vervangen van oudere type lampen door nieuwe, energiezuinigere. De praktijk laat dan al vaak een 10 tot 15 procent energiebesparing zien. Martijn Hendrikx van Lagotronics wijst op de T5 buizen, die een goed en energiezuinig alternatief zijn. T8 buizen vervangen door T5 scheelt al gauw 30 tot 40 procent van het energieverbruik. “De rol van de conventionele lichtbronnen is nog lang niet uitgespeeld”, zegt hij dan ook.

Installatiegemak
Toch merkt Ronald Moeskops van OSRAM Benelux dat de acceptatie van LED verbetert. Deze wordt breder, met name doordat leveranciers complete lichtoplossingen op de markt brengen die halogeen- en gasontladingslampen in bijvoorbeeld kantoorpanden vervangen. “De doorbraak komt vooral doordat we in staat zijn LED-verlichting te maken met een hoge efficiency, meer dan 60 lumen per watt”, zegt Moeskops. Daarnaast is het installatiegemak verhoogd. Hij praat dan specifiek over de LEDVANCE® Polybar, waarmee OSRAM Benelux meedingt naar de ETOP Innovation Awards die tijdens de beurs Elektrotechniek uitgereikt worden. “Het verbeteren van het installatiegemak is heel belangrijk, want dat is tot nog toe vaak een reden geweest om LED niet toe te passen. Nu is alles ingebouwd in het armatuur en hoeft de installateur alleen nog een schroef in het plafond te draaien.” Vooral voor koofverlichting, of in winkelschappen, waar de inbouwruimte vaak beperkt is, biedt dit voordelen.

Juiste moment
En de detailhandel zinspeelt weer op nieuwe projecten. De sector wil opnieuw investeren, merkt Moeskops. “Shoplighting zat twee jaar geleden echt op het dieptepunt, maar er komt weer leven in de brouwerij. En de activiteiten in de industrie, waar men eveneens licht nodig heeft, zijn ook aangetrokken.” Wat dat betreft komt de beurs Elektrotechniek 2011 dus op het juiste moment en zijn alle ingrediënten voor een succesvolle beurs aanwezig. De markt verbetert en de verlichtingsindustrie heeft energiezuinige, makkelijk installeerbare en comfortabele lichtoplossingen ontwikkeld.

www.elektrotechniek-online.nl