Commotie zonnepanelen en overbelasting net

Het probleem ligt nochtans niet bij een overaanbod aan hernieuwbare energie. We hebben er immers nog veel meer nodig in de toekomst. Het is de evolutie naar slimmere energienetten of ‘smart grids’ die nog op kruissnelheid moet komen. Pas wanneer ons netwerk volledig aangepast is om op een flexibele en slimme manier om te gaan met de variabele hernieuwbare energiestromen, zullen we op grote schaal de overstap kunnen maken. Op dat moment wordt het immers mogelijk om vanuit technisch en economisch oogpunt optimaal om te gaan met massale integratie van hernieuwbare energiebronnen.
VITO en KU Leuven zijn al jaren voortrekker op dit onderzoeksgebied en bundelen sinds 2010 samen met Imec hun krachten in EnergyVille, het grootste onafhankelijk onderzoekscentrum rond duurzame energie in België. EnergyVille werkt op verschillende domeinen aan fundamentele doorbraken voor onze energievoorziening. Zo heeft EnergyVille een leidersrol op het gebied van slimme hernieuwbare bronnen, intelligente netwerken en modellen om ook consumenten hier volop bij te betrekken.
De hernieuwbare energiebronnen die we vandaag goed kennen – zoals zon en wind – zijn erg variabel en moeilijk voorspelbaar. Door ze te combineren met een lokale buffer (bv. een batterij) of met flexibele verbruikers en met behulp van de nodige elektronica, wordt het systeem veel meer beheersbaar. Dit verhoogt de waarde van deze bronnen als alternatief voor klassieke centrales. Mooie voorbeelden zijn de ontwikkeling van een intelligent zonnesysteem of een regelbare warmtepomp met een buffer.
Naast de bronnen, moeten ook de netten evolueren en zgn. ‘smart grids’ worden. Die zijn uitgerust met voldoende sensoren en intelligentie om zelf te bepalen hoe groot de energiestromen op elk moment moeten/mogen zijn om vraag en aanbod in evenwicht te houden. In functie hiervan kan ook de vraag naar energie beïnvloed worden. Zo kan men bv. een wasmachine pas laten starten als de piek in elektriciteitsverbruik voorbij is. Al deze intelligentie, en alle koppelingen naar de huishoudtoestellen en de huizen van morgen, worden binnen EnergyVille onderzocht en ontwikkeld. Bovendien beschikt EnergyVille over labo’s die toelaten om volledige woonwijken te simuleren en zo de effecten van energievraag en -aanbod te bestuderen.
Tot slot is het ontwikkelen van een goed en fair marktmodel voor het energiesysteem, minstens zo belang-rijk als de technologie op punt stellen. Het concept van ‘smart grids’ en alles wat erbij hoort – zoals slimme toestellen, geconnecteerde woningen, elektrische mobiliteit – zal alleen dan werken als alle betrokkenen ook voordeel hebben bij het meedraaien in het systeem. Belangrijke vragen, zoals welke stimuli een consument nodig heeft om zijn verbruik tijdelijk aan te passen om te reageren op een piek, worden bestudeerd en in modellen gegoten. Hieruit is een aanpak ontstaan om zgn. virtual powerplants (VPP) op te zetten. En laat deze bundelingen van variabele bronnen en flexibele gebruikers, nu net één van de oplossingen zijn voor de problemen die het net vandaag ondervindt. Het is immers veel effectiever om productie en consumptie van een volledige cluster bij te regelen, dan ontelbare individuele gebruikers.