(Of: Waarom zouden deze niet gewoon kunnen slagen?)
Wat denkt u als u een politicus over een groot project hoort praten? Daar gaat mijn belastinggeld weer? De voorbeelden van dit soort projecten zijn legio. Betuweroute, HSL en ook de Noord-Zuidlijn in Amsterdam ontkomt hier niet aan.
Waarom slagen we er nu niet in om als Nederland zo’n groot project op te pakken en succesvol tot uitvoering te brengen? Enkele van de antwoorden liggen in de definitie van het woord ‘project’ besloten: “een project is het realiseren van een vooraf omschreven doel in een vooraf vastgelegde tijd en voor een vastgesteld budget”. Randvoorwaarde hierbij is dat zowel het doel, als de tijd en het budget realistisch en haalbaar zijn.
Eenvoudig gezegd betekent dit dat het projectdoel, bijvoorbeeld de aanleg van een HSL, te realiseren moet zijn. Dit gaat dan niet alleen om technische componenten zoals welke typen infrastructuren en treinstellen zijn beschikbaar. Ook een passend budget moet gealloceerd worden en de einddatum moet alleszins haalbaar zijn. Minstens net zo belangrijk is dat er voldoende maatschappelijk draagvlak voor zo’n project bestaat. Het is veelal het laatste, ‘het maatschappelijk draagvlak’ dat grote Nederlandse projecten de das om doet.
De meeste projecten beginnen als een idee van mensen die, vaak met grote betrokkenheid, een duidelijke visie hebben. Op basis hiervan willen ze huidige problemen aanpakken of toekomstige problemen voor zijn. Wat voorgesteld wordt is een oplossing in projectvorm: een duidelijk doel, zicht op een realisatie datum en een passende budget indicatie. En dan begint het. De politiek krijgt er vat op! Hier beginnen zinvolle ideeën te sneuvelen waarbij ze en passant vervangen worden door vaak onrealistische denkbeelden.
Hoe komt dit nu? Kijken we eens naar de versnippering van het huidige politieke landschap. We kunnen dit zien als een puzzel, opgebouwd uit puzzelstukjes die uit verschillende puzzels zijn genomen. Hiermee kun je dus nooit een puzzel maken. Echter elke politieke partij of politicus denkt dat hij/zij de wijsheid in pacht heeft en wil in elk besluit dat genomen wordt daar iets van terug zien. Weer wat puzzelstukjes uit de verkeerde doos erbij!
Niet alleen het projectdoel blijft daarbij niet gespaard, ook aan de uitvoering en het budget worden onrealistische en tegenstrijdige eisen gesteld. Dit geheel wordt dan, vaak met voorbijgaan aan de adviezen van ter zake kundigen, het uit te voeren project! Bleef het hier nu maar bij. Nederlandse projectleiders zijn veelal van zo’n hoge kwaliteit dat zij uit deze puinhoop nog wel een echt project kunnen maken! Helaas, omdat deze projecten zo omvangrijk zijn is ook de doorlooptijd lang. Ze overleven vele politici en politieke partijen in het bestuur. De toch al moeilijke puzzel wordt na verkiezingen weer veranderd, puzzelstukjes verdwijnen in de prullenbak en nieuwe worden uit nog onbekende puzzeldozen tevoorschijn getoverd!
Zo ontstaat er dan wel een kunstig geheel, een Karel Appel waardig, maar voor de uitvoerenden niets minder dan een crime. Probeer daar maar iets van te maken! Het tragische voor ons allemaal is dat dit per definitie kostenoverschrijdingen met zich mee brengt. Van ons belastinggeld wel te verstaan en helaas niet van het salaris van de beslissers. Terugkoppeling ontbreekt volledig. Hoe kunnen we nu toch veranderen?
Misschien is het oude meester/gezel systeem wel een oplossing. De meester heeft de kennis en de ervaring en de gezel leert van hem.
De meeste technici zijn gewend om in projecten te werken. Velen hebben een ruime ervaring als projectleider. Laten deze zich aanbieden aan de Politiek als ‘Meester Projectbegeleider’! We kunnen dan een één op één koppeling aanbrengen tussen de Gezellen (politici) en de Meesters (technici). Hiermee slaan we meerdere vliegen in één klap: politici leren van technici hoe in voorstellen realisme ingebracht kan worden. Er wordt weer gesproken over de inhoud en niet over de vorm. De voorgestelde projecten zijn dan ontdaan van politieke liefhebberijen en zijn normaal uitvoerbaar.
Wie biedt zich aan? Een stichting voor hulp aan politici om, ondanks de moeilijke puzzels, goede beslissingen te nemen!
Jan W. Veltman
Technology- & Business Development
Commint Consultancy BV
