Snel en veilig opgespoord

Luchtlekken en ontladingen in beeld

Vorig jaar beschreven we de ii900 van Fluke, een apparaat om op basis van het sisgeluid lekkages op te sporen. Uniek is de manier waarop de lekkages opgespoord en weergegeven worden. Met 64 microfoons weet men de richting van het geluid te bepalen om vervolgens op een beeldscherm de lekkages zichtbaar te maken. Met de komst van de ii910, die meer kan en voor meer applicaties inzetbaar is, kijken we deze keer vooral naar de voordelen van dit unieke meetinstrument.

De ii910 Precision Acoustic Imager is in grote lijnen vergelijkbaar met de ii900, maar hij is gevoeliger en heeft een veel groter frequentiebereik. Hiermee is hij niet alleen geschikt voor het opsporen van lekkages in gas- en persluchtleidingen, maar kan hij ook ingezet worden voor het opsporen van deelontladingen en corona-ontladingen (afbeelding 1). Isolatoren, transformatoren, schakelinrichtingen en hoogspanningsleidingen zijn hiermee snel en vooral veilig te scannen om problemen vroegtijdig te kunnen ontdekken. Deelontladingen die niet wordt gedetecteerd kunnen leiden tot stroomuitval, brand, explosies of vlambogen. Naast het gevaar dat dit voor de omgeving en mensenlevens kan betekenen, hangt er ook een zeer stevig prijskaartje aan het uitvallen van de energievoorziening. Dit laatste is al heel snel vele malen meer dan de aanschafprijs van de ii910.
Nu zal lang niet iedereen behoefte hebben aan een meetinstrument om ontladingen in hoogspanningssystemen te detecteren. Wel zijn er meer mensen voor wie het opsporen van lekkages in persluchtsystemen of leidingen voor allerhande gassen grote voordelen kan opleveren. Perslucht is duur, hetgeen ook geldt voor gassen die gebruikt worden om te lassen of gassen zoals zuurstof die gebruikt worden in ziekenhuizen. Het vinden van lekkages kan hier een gigantische besparing opleveren.

Een praktijkvoorbeeld
Genie, bekend van hoogwerkers, verticale werkplatforms en materiaalliften heeft in het Amerikaanse Redmond, Washington, een fabriek staan waar dagelijks tussen 3000…4500 m³ /h aan perslucht gebruikt wordt voor allerhande gereedschappen en voor het transport van staalplaten. Voor het productieproces is perslucht heel belangrijk en men doet er dan ook alles aan om het risico van een lage luchtdruk te verkleinen. Genie is dan ook constant bezig met het opsporen en verhelpen van luchtlekken. Lekkages komen voor in slangen en fittingen, zelfs hoog in de spanten van de fabriekshal en in luchtgereedschap op de werkvloer. In het verleden, tijdens maandelijkse preventieve onderhoudswerkzaamheden in het weekend, werden een of twee onderhoudstechnici ingezet om luchtlekken te zoeken. Zij bespoten verbindingen en slangen eerst met een mengsel van zeep en water om zo lekken op te sporen. Het zo opsporen van een lek in de dakspanten kon gemakkelijk 30 tot 45 minuten duren. Daarna moest het lek nog gerepareerd worden en opnieuw getest.
De zeep en water-methode is een tijdrovende klus en vereist veel opruimen achteraf om uitglijden te voorkomen. Genie probeerde ook ultrasone detectoren met paraboolmicrofoons, maar zonder veel succes. Ze konden niet dicht genoeg bij het probleemgebied komen om de exacte locatie van de lekken te lokaliseren. Bovendien detecteren traditionele ultrasone lekdetectoren alleen lekken met een zeer hoge frequentie, terwijl het geluid van doorsnee luchtlekken in veel groter frequentiegebied op kunnen treden.

Geluid zien
Toen Fluke het bedrijf de kans bood om zijn nieuwe Fluke ii900 Sonic Industrial Imager te testen, accepteerde Genie dat meteen. Het kunnen visualiseren waar het probleem zit en hoe groot het is, was wat ze over de brug hielp. De mogelijkheid om met de ii900 grote gebieden tot op 50 meter afstand visueel te scannen en exact te zien wat er gaande is, heeft de aanschaf van dit meetinstrument bij Genie versneld. Niet alleen kon men hiermee het aantal uren zoeken drastisch verlagen, maar kwamen ook kleinere lekken veel sneller in beeld op plekken naast andere lekken (afbeelding 2). In plaats van minstens een uur te nemen om alles uit de weg te ruimen, de lift in positie te brengen, de verbinding te sproeien en dan alles weer terug te verplaatsen, kost het nu 30 seconden tot een minuut om een luchtlek te vinden. Op sommige dagen kunnen ze binnen een paar uur 30 of 40 lekken opsporen en verhelpen is de ervaring van de servicetechnici bij Genie. Bovendien kunnen ze de ii900 gebruiken tijdens productie-uren. Zelfs wanneer er veel herrie in de fabriekshal is, kan men nog altijd lekken hoog in de fabriekshal vinden tot afstanden van wel 6 tot 9 meter.

De winst
Dat de introductie van de ii900 heel veel winst heeft opgeleverd toont de grafiek in afbeelding 3. Er zijn zoveel lekken opgespoord dat hun persluchtcapaciteit 25,7% is toegenomen. Vertaald naar de compressoren wil dat zeggen dat van de vier compressoren er vrijwel altijd eentje van 90 pk inactief blijft. Naar schatting levert dat een besparing op van ruim $ 48.000 aan energie plus de vele uren zoeken naar lekkages. De aanschaf van de ii900 is hiermee in zeer korte tijd terug verdiend.

Ii910
Met de komst van de ii910 is het werkgebied voor Acoustic Imagers alleen maar groter geworden. Binnen veel meer werkgebieden kan er nu veel gemakkelijker gezocht worden naar lekkages die anders maar heel moeilijk ‘boven water’ te halen zijn. Bedenk hierbij wel dat de aanschafprijs van het instrument behoorlijk hoog is. Een garagebedrijf die zijn compressor voornamelijk gebruikt voor het vullen van banden en zo af en toe voor luchtgereedschap, zal nooit zoveel kunnen besparen om de ii910 aan te kunnen schaffen. Zij kunnen gelukkig zo af en toe het instrument huren om snel en gemakkelijk periodiek onderhoud te kunnen uitvoeren.

Enkele leveranciers:
CN Rood
Vandentempel
MapTools
Havé-Digitap