Onafhankelijk van het elektriciteitsnet

Omzeil de tekorten via uw eigen weg

Op dit moment zijn er duizenden bedrijven en instellingen die geen aansluiting op het elektriciteitsnet kunnen krijgen of hun bestaande aansluiting niet kunnen verzwaren. Het net raakt overbelast doordat de vraag naar elektriciteit harder is gestegen dan men had verwacht. Aangezien deze situatie nog jaren zal blijven bestaan, is het raadzaam om te gaan kijken naar andere wegen, wegen die leiden naar bijvoorbeeld microgrids.

Door de overspannen situatie op het energienet loopt de industrie vast. Nieuwe bedrijven kunnen niet opgestart worden en bestaande bedrijven kunnen niet overschakelen naar andere manieren van productie, transport en huishouding. Een situatie die voorlopig nog zo blijft, want de netbeheerders denken nog wel 10 jaar bezig te zijn met het vergroten van de netwerkcapaciteit. En in de tussentijd neemt de vraag naar elektrische energie alleen maar toe. Hetzelfde geldt voor de lokale opwek van energie door windmolens en zonnepanelen. Het is dan ook de vraag of die geschatte 10 jaar wel realistisch is.

Hoe dan ook beloven de netbeheerders om alles op alles te zetten om het netwerk te verzwaren. Dat dit een gigantische klus is, zal niemand verbazen. Afgelopen zomer was een straat in Tiel, direct naast een hoogspanningsverdeelstation weken lang afgesloten voor het leggen van extra kabels. De foto in afbeelding 1 toont deze kabels voor middenspanning om zo het netwerk van het werkgebied van het verdeelstation te verzwaren. Wat u op de foto ziet, zijn tientallen mantelbuizen waar later nog de kabels voor 10 kV doorheen getrokken worden. De hoeveelheid kabels die gelegd moeten worden, maken duidelijk hoe groot de klus is.

Het heft in eigen handen

De duizenden bedrijven en instellingen die nu aan het wachten zijn, kunnen natuurlijk zich hierbij neerleggen, maar kunnen ook in actie komen. Niet door te protesteren, want dat helpt toch niet, maar door gebruik te maken van microgrid-technieken. Dat wil zeggen zelf energie op gaan wekken met behulp van zon en wind en het inzetten van accu’s om de capaciteit en continuïteit over de gehele dag te verdelen. Bedenk daarbij dat een groot deel van de krapte op het net puur administratief is. De netbeheerder berekent namelijk de capaciteit op basis van de maximale aansluitwaarde van de gebruikers. Dat wil echter lang niet altijd zeggen dat deze maximale waarde ook daadwerkelijk constant gevraagd wordt. Het is het mogelijke piekvermogen dat men zou moeten kunnen leveren.

Voorbeeld: Wie een sterk wisselend energiegebruik heeft, kan met een bufferaccu het gebruik spreiden over de tijd om zo uiteindelijk meer stroom te kunnen trekken dan op basis van de aansluiting mogelijk is. Voor motorsturingen zijn dergelijke oplossingen al geruime tijd leverbaar. In het juninummer van 2021 schreven we al over modules van Koch die dit kunnen (afbeelding 2).

Nog slimmer is het om niet alleen binnen het eigen bedrijf te gaan kijken, maar om gezamenlijk met de buren te gaan zoeken naar oplossingen. De pieken van het ene bedrijf kunnen namelijk opgevuld worden met de dalen van een ander bedrijf.

Complex maar oplosbaar

Het bouwen van een microgrid is niet een eenvoudige taak. Er komt veel bij kijken om de energie uit het net plus de eigen opwek in balans te brengen met de energievraag. Nog complexer wordt het als meerdere bedrijven samen in het microgrid opgenomen worden. Toch is het probleem niet onoplosbaar. Meerdere bedrijven bieden oplossingen aan in de vorm van hardware en software om alles geheel automatisch te regelen. Oplossingen die veelal per project bekeken moeten worden en die veelal ook de nodige kosten met zich meebrengen. Bedenk echter dat jarenlang wachten op een netaansluiting duurder kan zijn dan het sneller opstarten of uitbreiden van een bedrijf.

Wat en hoe

Omdat de opbouw van een smardgrid in grote mate afhankelijk is van de situatie, is een algemeen recept moeilijk op te stellen. Het eerste dat geïnventariseerd moet worden, zijn de energiebronnen (netaansluiting(en), zon, wind, accu en eventueel een noodaggregaat) en wat de opbrengst is van elk. Daarna moet er een inventarisatie plaatsvinden van de gebruikers. Belangrijk daarbij zijn het energiegebruik, de tijd dat de energie nodig is en vooral ook de noodzaak. Verlichting in de gebouwen en het terrein is veelal minder belangrijk zijn dan bijvoorbeeld een elektrische glasoven. Uitgaande van dat plaatje kunnen de eerste puzzelstukjes gelegd worden (afbeelding 3). Kijk daarbij vooral creatief naar de gebruikers. Neem bijvoorbeeld een koelhuis. Is daar 24/7 dezelfde energie voor nodig of valt er te spelen met de temperatuur. Wanneer het voor de opgeslagen goederen niet erg is dat de temperatuur niet constant gehouden wordt maar gerust een aantal graden lager mag zijn, dan kan er gespeeld worden met de momenten waarop de koelinstallatie draait. Wanneer deze meer dan volop draait als er ruimte is binnen het grid, biedt dat mogelijkheden om op ander momenten de energie in te zetten voor andere doelen.

Duidelijk zal zijn dat er constant gemeten moet worden zodat een slimme besturingseenheid alles automatisch kan controleren en verdelen. Dit uiteraard volgens een vooraf bepaalt plan.

Wie op die manier te werk gaat en vooral als daarbij ook de buren betrokken worden, kan als het ware veel meer uit het net halen dan de netbeheerder aangeeft. Van de verstoppingen op het energienet heeft u dan veel minder last. U laveert als het ware om de ‘file’ heen.