Focus op psychoakoestiek

Hoe moet een ventilator klinken?

Psychoakoestiek is de wetenschap die zich bezighoudt met hoe mensen bepaalde geluiden waarnemen. Het gaat hier om de relatie tussen subjectieve waarneming (psychologie) en de objectieve natuurkundige aspecten (akoestiek) van een klank. Oftewel: waarom ervaren we het ene geluid als aangenaam en het andere geluid als onaangenaam? Als fabrikant van ventilatoren moet ebm-papst dus ook focussen op de psychoakoestiek bij het ontwikkelen van stille ventilatoren.

Ons gehoor werkt constant en zonder pauze, zodat onze oren 24 uur per dag geluiden ontvangen – geluid dat we wel of niet bewust waarnemen en wel of niet aangenaam vinden. Hier begint de psychoakoestiek als onderdeel van de psychofysica.
Als een geluid ons negatief beïnvloedt of stoort, noemen wij dit geluidsoverlast. Of dit ook daadwerkelijk het geval is, hangt af van vele factoren. Onder andere speelt de situatie waarin iemand zich bevindt een rol, evenals het volume en het soort geluid.
Afhankelijk van de plek, zijn er verschillende eisen waaraan moet worden voldaan. Staat de herriemaker in een ruimte waar mensen weinig tijd doorbrengen, dan is het volume of het geluid minder relevant, maar gaat het om een systeem in een woon- of werkruimte, dan worden er andere geluidseisen gesteld. Dat betekent echter niet dat alles geluidloos moeten werken. In veel toepassingen dient het geluid ook als een controlefunctie. Een typische voorbeelden hiervan zijn een afzuigkap in een keuken of het geluid van gevaarlijke machines zoals cirkelzagen.

Geluidsspectrum van een ventilator
Het geluid van een ventilator is vaak doorslaggevend bij het bepalen van de juiste ventilator. Naast luchtprestatie, is ook geluid namelijk steeds belangrijker. Het geluidsspectrum van een ventilator bevat in het algemeen tonale en breedband componenten. De manieren waarop deze ontstaan is totaal verschillend. De meeste tonale componenten vloeien voort uit de interactie van de roterende waaier met storingen in de aangrenzende luchtstroom, die door motorophanging, geleidingsbladen, asymmetrische instroom, enzovoorts worden veroorzaakt. Ze zijn dus afhankelijk van de inbouwsituatie van de ventilator. Vaak kunnen ze worden verminderd of zelfs voorkomen door de plaatsing van de waaier te verbeteren. In tegenstelling tot de tonale componenten, worden de meeste breedband-geluidscomponenten veroorzaakt door onvermijdelijke turbulentie van instroming en specifieke stroming rond de bladen.