Onderzoek - ontwikkeling en innovatie
Quantumcomputing: investering in spinoff QuiX
De spinoff onderneming QuiX van de Universiteit Twente, die een quantumprocessor ontwikkelt, krijgt een financiële injectie van FORWARD.one en Oost NL. Het bijzondere aan de processor is dat hij werkt met licht: niet met supergeleidende ‘qubits' maar met fotonen.
De processor waaraan QuiX werkt, heeft een groot aantal verstelbare componenten voor het geleiden van licht: ze kunnen het licht bijvoorbeeld splitsen of juist mengen. Splitters zijn te bedienen door de temperatuur te variëren: het licht kiest een andere weg en de chip is programmeerbaar. Dat werkt niet alleen bij een continue stroom licht uit een laser, het werkt ook voor individuele fotonen, zo is gebleken. En dat maakt dat je er typische quantumbewerkingen mee kunt uitvoeren: een ongezochte vondst met groot potentieel. Want van de quantumcomputer wordt al decennia veel verwacht, terwijl werkende voorbeelden pas heel recent zijn aangetoond. De processor van QuiX kan deze ontwikkelingen versnellen, is ook de overtuiging van investeerder FORWARD.one.
De basischip – met acht ingangen en acht uitgangen voor fotonen nu al een van de grootste -, is al geschikt om ervaring op te doen met de manier van rekenen: voor welk type berekeningen leent het systeem zich? Om echt te concurreren met bestaande supercomputers moet het aantal fotonen omhoog. Dankzij de nieuwe investering kan QuiX de componenten op de chip verbeteren en de technologie verder opschalen.
QUANT
Tot nu toe is ‘quantum supremacy’, waarbij de quantumcomputer beter presteert dan bestaande supercomputers, aangetoond met supergeleidende quantum bits. Een quantumcomputer zou, bij het oplossen van een complex probleem, alle mogelijke alternatieven in één keer kunnen doorrekenen. De kwaliteit van de basisbouwstenen is wel doorslaggevend: een qubit is nog erg kwetsbaar. Individuele fotonen, als alternatief, kunnen stabieler zijn en zelfs op kamertemperatuur werken, maar ook daaraan worden hoge eisen gesteld. In het Centre for Quantum Nanotechnology Twente (QUANT), onderdeel van het MESA+ Instituut van de UT, worden daarom verschillende alternatieven onderzocht: het NanoLab op de campus biedt de perfecte infrastructuur om materialen en bouwstenen te ontwikkelen. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met bedrijven als LioniX: de fotonische quantumprocessor bouwt voort op het ‘TriPleX’-platform dat deze onderneming heeft ontwikkeld.
Ecosysteem fotonica
FORWARD.one investeert in ‘game-changing hardware innovations’. Oost NL, als ontwikkelingsmaatschappij voor het oosten van Nederland, werkt al langer aan de versterking van de fotonica in de regio, met een eerdere investering in QuiX en ook in de onderneming PHIX voor serie-assemblage van fotonische chips.