Nieuw algoritme maakt huidige coronatests in ziekenhuizen overbodig

De onderzoekers kregen op het hoogtepunt van de coronapandemie de vraag of er geen snellere test was om COVID-19 uit te sluiten. Op de Spoedeisende Hulp is het belangrijk om zo snel mogelijk te weten of een patiënt coronapositief is of niet. Patiënten kunnen dan meteen geïsoleerd worden, en het personeel kan extra maatregelen nemen om zichzelf te beschermen.

“We zijn toen gaan kijken naar de informatie die we al hadden”, vertelt Arjen-Kars Boer , klinisch chemicus bij het Catharina-ziekenhuis en werkzaam als onderzoeker bij TU/e. “Bij patiënten die op de SEH binnen komen, wordt namelijk standaard bloed afgenomen voor een zogenoemde quickscan. Hun bloed wordt op maar liefst 30 verschillende waarden getest. We vroegen ons af of er in hun bloed soms subtiele veranderingen aanwezig waren die kenmerkend zijn voor COVID-19. Konden we niet een soort direct herkenbare streepjescode vinden? En ja, dat blijkt dus te kunnen”.

Monnikenwerk
Om het algoritme te ontwikkelen, moesten de bloedwaarden van ruim 10.000 patiënten van de SEH digitaliseren. Dat was een monnikenwerk op zich. En er moest kunstmatige intelligentie aan te pas komen om uit die overstelpende hoeveelheid data de juiste conclusies te kunnen trekken. “Vervolgens moesten we op zoek naar de kleinste set uitslagen die een goeie voorspelling doet,” zegt Ruben Deneer , onderzoeker aan de faculteit Biomedical Engineering van de TU/e. Hij heeft zijn promotie-onderzoek drie maanden stil gelegd om met behulp van algoritmes deze enorme hoeveel data aan te vallen. “Uiteindelijk zijn we er in zeer korte tijd in geslaagd om tien laboratoriumtesten te identificeren die samen de beste voorspellers van COVID-19 vormen.”

De nieuwe tool wordt nu al in het Catharina Ziekenhuis ingezet, waardoor de artsen daar veel doelmatiger kunnen omgaan met de zorg. Omdat je voor een deel van de patiënten meteen kunt uitsluiten dat ze besmet zijn met COVID-19, hoef je bij hen niet meer de standaard PCR-test af te nemen. Bovendien ziet de nieuwe tool corona-verschijnselen in het bloed van mensen die, omdat ze geen herkenbare symptomen hebben, niet op corona getest worden. Die krijgen dan alsnog een PCR-test. De onderzoekers benadrukken dat de quick-scan geen vervanger is van de PCR-test, maar een extra tool.

Snelkookpan
Boer en Deneer zijn erg blij met het snelle resultaat. “Van idee tot implementatie in drie maanden, dat is een extreme snelkookpan. In zo’n korte tijd een dergelijke tool ontwikkelen, dat is echt uniek. In de hele wereld is dit nog niet in de literatuur beschreven.”

De volgende stap is bekijken of dit algoritme ook in andere ziekenhuizen kan worden toepast. Dat heeft nog wat voeten in de aarde, want elk ziekenhuis voert andere tests uit op de SEH, en gebruikt daarvoor andere apparatuur. Maar volgens beide onderzoekers is het nog slechts een kwestie van tijd dat andere ziekenhuizen de tool overnemen.